Quan Quí Cao ra án chặt chân một tội nhân.
Sau nước lâm nạn, Quí Cao phải chạy trốn. Ra cửa thành, gặp người giữ cửa chính là người bị chặt chân.
Hắn bảo: “Đằng kia có chỗ tường đổ.”
Quí Cao: “Quân tử không leo tường.”
Người ấy lại bảo: “Phía kia có lỗ hổng.”
Quí Cao: “Ta không chui lỗ hổng.”
“Ở đây có nhà” hắn nói.
Nhờ ẩn thân tại nhà nên Quí Cao thoát quân đuổi theo.
Khi ra đi, Quí Cao hỏi: “Trước ta theo luật chặt chân ngươi. Nay ta gặp nạn. Thay vì ngươi dùng cơ hội báo thù mà lại chỉ lối cho ta trốn: tại sao vậy?”
Người giữ thành đáp: “Tội tôi đáng bị chặt chân, không tránh được. Lúc ông luận tội tôi, tôi biết ý ông xoay xở để giúp tôi. Lúc án đã định, đem ra hành hình, tôi lại thấy nét mặt ông rầu rầu. Ông làm như thế không có ý vị gì riêng tư, đó là tâm địa người quân tử. Cho nên tôi không oán mà vẫn muốn cứu ông.”
Khổng Tử nghe chuyện này nói: “Dùng pháp luật với lòng nhân từ thì gây nên ơn. Dùng mà ra dáng tàn bạo thì gây oán. Quí Cao thật là biết dùng pháp luật.”
* * * * *
Hình phạt là để cải hóa người lầm lỗi chứ không phải để trừng trị hoặc đàn áp.
Bậc trên phải biết đối đãi người dưới với tâm từ bi.
