Người Hoa có một bài ca:
Nước sông Thương Lang mà trong thì ta múc giặt mũ;
Nước sông Thương Lang mà đục thì ta dùng để rửa chân.
Khổng Tử nghe như thế bèn bảo học trò: “Các con nghe không? Con người làm gì chỉ tùy thuận theo nước. Vậy tất chỉ là do nước tự mình làm chứ không can dự gì đến người khác.”
Trên đời này, con người mới thật sự làm chủ. Người ta thường tự khinh mình trước nên người ngoài mới khinh mình sau. Gia đình tự hủy trước rồi người ngoài mới hủy sau. Nước tự phạt trước rồi người ngoài mới phạt sau.
Vì thế cổ nhân nói: “Ông trời làm tai họa thì tu đức còn có thể tránh được, nhưng tự mình làm tai họa thì khó mà sống nổi.”
*****
Nói sâu hơn thì chúng ta nên ý thức rằng cái tâm là nguồn gốc của mọi sự tốt hoặc xấu.
Tâm thiện thì chuyện thiện sẽ xảy ra. Tâm ác thì khó tránh được chuyện tai hại. Đó là không ngoài luật nhân quả.
Hơn nữa đối với người có trí huệ chân chính thì vì tâm thiện nên khi gặp tai họa thì có thể chuyển họa thành phúc.
Chúng ta nên ngừng trách người khi chuyện không tốt xảy ra. Muốn chuyện tốt lành thì chỉ cần gạt bỏ những lỗi lầm của mình.
